علت داغ شدن تسمه الکتروموتور چیست؟ بررسی کامل دلایل و راهکارهای جلوگیری

داغ شدن تسمه در سیستم های انتقال قدرت یکی از نشانه های مهم وجود اختلال در عملکرد صحیح الکتروموتور و تجهیزات وابسته به آن است که اگر به موقع بررسی نشود، می تواند باعث کاهش راندمان، افزایش استهلاک قطعات و حتی توقف کامل دستگاه شود.

علت داغ شدن تسمه الکتروموتور معمولاً به عواملی مانند تنظیم نبودن کشش تسمه، ناهم راستایی پولی ها، کیفیت پایین تسمه، بارگذاری بیش از حد موتور، اصطکاک غیر عادی و یا خرابی یاتاقان ها مربوط می شود؛ در چنین شرایطی تسمه برای انتقال نیرو مجبور به تحمل فشار مضاعف شده و در نتیجه حرارت تولید می کند.

بررسی منظم وضعیت تسمه، تنظیم دقیق پولی ها و انتخاب تسمه متناسب با توان و دور موتور نقش مهمی در جلوگیری از این مشکل دارد. همچنین استفاده از تجهیزات استاندارد و خرید الکتروموتور از مراکز معتبر اهمیت زیادی دارد؛ به همین توصیه می شود که از فروشگاه الکتروموتور چند که به عنوان یکی از مراکز تخصصی، دارای چند نماینده فروش الکتروموتور تک فاز و سه فاز بوده و امکان تهیه محصولات مطمئن و متناسب با نیاز صنعتی و کارگاهی را برای مصرف کنند گان فراهم می کند دیدن کنید.

تسمه الکتروموتور چیست و چه وظیفه ای دارد؟

تسمه الکتروموتور یکی از اجزای مهم در سیستم های انتقال قدرت مکانیکی است که وظیفه دارد نیروی تولید شده توسط الکتروموتور را به بخش های دیگر دستگاه منتقل کند. این قطعه معمولاً از مواد مقاوم و انعطاف پذیر ساخته می شود تا بتواند هم زمان نیرو را به صورت یکنواخت انتقال دهد و ضربات و نوسانات ناشی از حرکت موتور را جذب کند.

تسمه ها در کنار پولی ها قرار می گیرند و با چرخش الکتروموتور، باعث به حرکت درآمدن تجهیزات مختلف مانند فن ها، پمپ ها، کمپرسورها و ماشین آلات صنعتی می شوند. انتخاب درست نوع تسمه و نگهداری مناسب از آن، نقش بسیار مهمی در افزایش راندمان، کاهش استهلاک قطعات و جلوگیری از خرابی های ناگهانی دارد.برای اطلاع از قیمت الکتروموتور سه فاز از سایت دیدن کنید.

انتقال قدرت و گشتاور

اصلی ترین وظیفه تسمه الکتروموتور، انتقال قدرت و گشتاور تولیدشده توسط موتور به محور یا قطعه متحرک دیگر است. زمانی که الکتروموتور شروع به چرخش می کند، این حرکت از طریق پولی به تسمه منتقل شده و سپس به پولی مقصد انتقال می یابد.

تسمه با ایجاد اصطکاک کنترل شده، امکان انتقال نیرو بدون نیاز به اتصال مستقیم قطعات فلزی را فراهم می کند که این موضوع باعث کاهش لرزش و نویز سیستم می شود. این روش انتقال قدرت به ویژه در دستگاه هایی که نیاز به حرکت نرم و پیوسته دارند، اهمیت زیادی دارد و موجب افزایش عمر مفید تجهیزات می شود.

کاهش و کنترل لرزش و ضربه

یکی دیگر از وظایف مهم تسمه الکتروموتور، جذب لرزش ها و ضربات ناشی از راه اندازی یا تغییر بار موتور است. در بسیاری از ماشین آلات صنعتی، شروع به کار الکتروموتور با شوک اولیه همراه است که اگر مستقیماً به قطعات دیگر منتقل شود، می تواند باعث آسیب یا فرسودگی سریع آن ها شود. تسمه به دلیل ساختار انعطاف پذیر خود، این تنش ها را تا حد زیادی جذب کرده و حرکت یکنواخت تری ایجاد می کند. این ویژگی نقش مؤثری در کاهش صدای دستگاه و بهبود عملکرد کلی سیستم دارد.

امکان تغییر سرعت و نسبت انتقال

تسمه الکتروموتور این امکان را فراهم می کند که با تغییر قطر پولی ها، سرعت چرخش و نسبت انتقال نیرو تنظیم شود. در بسیاری از کاربردها لازم است سرعت خروجی کمتر یا بیشتر از سرعت موتور باشد و این کار به راحتی با انتخاب پولی مناسب انجام می شود.

تسمه در این فرآیند به عنوان واسطه ای انعطاف پذیر عمل کرده و بدون نیاز به تغییر ساختار موتور، شرایط کاری دستگاه را تطبیق می دهد. این ویژگی باعث می شود سیستم های تسمه ای از نظر اقتصادی و فنی بسیار مقرون به صرفه باشند.

محافظت از الکتروموتور و تجهیزات متصل

تسمه الکتروموتور نقش یک عنصر ایمنی را نیز ایفا می کند و از انتقال مستقیم فشار بیش از حد به موتور جلوگیری می نماید. در شرایطی که دستگاه دچار گیرکردگی یا بار ناگهانی می شود، تسمه ممکن است دچار لغزش شود و از وارد شدن آسیب جدی به شفت موتور یا سایر قطعات جلوگیری کند. این عملکرد مانند یک فیوز مکانیکی عمل کرده و مانع خرابی های پرهزینه می شود. به همین دلیل وجود تسمه سالم و استاندارد، تأثیر مستقیمی بر ایمنی و دوام سیستم دارد.

مهم ترین علت های داغ شدن تسمه الکتروموتور

داغ شدن تسمه الکتروموتور یکی از نشانه های مهم بروز مشکل در سیستم انتقال قدرت است که اگر به موقع جدی گرفته نشود، می تواند باعث کاهش راندمان دستگاه، افزایش مصرف انرژی و حتی آسیب به خود الکتروموتور و تجهیزات وابسته شود.

تسمه در شرایط عادی باید تنها مقدار کمی گرم شود، اما زمانی که دما به طور غیرعادی بالا می رود، معمولاً به این معناست که فشار، اصطکاک یا ناهماهنگی خاصی در مجموعه وجود دارد. شناخت دقیق و اصولی مهم ترین علت های داغ شدن تسمه الکتروموتور به شما کمک می کند پیش از بروز خرابی های پرهزینه، مشکل را شناسایی و برطرف کنید.

تنظیم نبودن میزان کشش تسمه

یکی از شایع ترین دلایل داغ شدن تسمه الکتروموتور، بیش از حد سفت یا بیش از حد شل بودن آن است. تسمه ای که بیش از اندازه سفت بسته شود، فشار زیادی به پولی ها و یاتاقان ها وارد می کند و همین فشار اضافی باعث افزایش اصطکاک و تولید حرارت بالا می شود. از طرف دیگر، تسمه شل نیز دچار لغزش روی پولی شده و این لغزش مداوم، گرمای زیادی ایجاد می کند. تنظیم اصولی کشش تسمه بر اساس استاندارد سازنده نقش بسیار مهمی در جلوگیری از افزایش دما دارد.

ناهم راستایی پولی ها

وقتی پولی های الکتروموتور و دستگاه مصرف کننده در یک راستا قرار نداشته باشند، تسمه مجبور می شود به صورت مایل یا پیچ خورده حرکت کند. این وضعیت باعث سایش غیرعادی کناره های تسمه و افزایش اصطکاک می شود که در نهایت به داغ شدن تسمه الکتروموتور می انجامد. حتی چند میلی متر اختلاف در هم راستایی می تواند در طولانی مدت دمای تسمه را به طور قابل توجهی بالا ببرد و عمر آن را کاهش دهد.

کیفیت پایین یا نامناسب بودن تسمه

استفاده از تسمه های بی کیفیت یا تسمه ای که متناسب با توان و دور الکتروموتور انتخاب نشده باشد، یکی دیگر از عوامل مهم افزایش دما است. تسمه های نامرغوب معمولاً مقاومت حرارتی پایینی دارند و در برابر فشار و اصطکاک سریع تر داغ می شوند. همچنین اگر نوع تسمه با شرایط کاری دستگاه همخوانی نداشته باشد، به جای انتقال روان نیرو، گرمای زیادی تولید می کند.

سایش و فرسودگی تسمه

با گذشت زمان، سطح تسمه دچار ترک، براق شدگی یا خوردگی می شود. این فرسودگی باعث کاهش اصطکاک مفید و افزایش لغزش روی پولی می گردد. لغزش مداوم یکی از اصلی ترین عوامل داغ شدن تسمه الکتروموتور است، زیرا انرژی به جای انتقال مناسب، به گرما تبدیل می شود. تسمه های فرسوده حتی در صورت تنظیم درست نیز مستعد داغ شدن هستند.

آلودگی تسمه به روغن و گریس

وجود روغن، گریس یا حتی گردوغبار چرب روی سطح تسمه باعث کاهش اصطکاک استاندارد آن می شود. در این شرایط، تسمه برای انتقال نیرو مجبور به لغزش بیشتر است و همین لغزش حرارت بالایی ایجاد می کند. آلودگی های روغنی علاوه بر داغ شدن تسمه الکتروموتور، باعث تخریب ساختار لاستیکی تسمه نیز می شوند و عمر آن را به شدت کاهش می دهند.

بار بیش از حد روی الکتروموتور

زمانی که الکتروموتور تحت بار بالاتر از ظرفیت طراحی شده کار می کند، نیروی بیشتری به تسمه منتقل می شود. این فشار اضافی باعث افزایش تنش مکانیکی و اصطکاک در تسمه شده و دمای آن را بالا می برد. در بسیاری از موارد، داغ شدن تسمه الکتروموتور نشانه ای از وجود مشکل در بارگذاری دستگاه یا گیر مکانیکی در بخش مصرف کننده است.

قطر نامناسب پولی ها

استفاده از پولی هایی با قطر نامناسب می تواند باعث خم شدگی بیش از حد تسمه در هر دور شود. این خم شدگی مداوم، تنش داخلی تسمه را افزایش داده و تولید حرارت می کند. پولی های خیلی کوچک به خصوص در دورهای بالا، نقش مهمی در داغ شدن تسمه الکتروموتور دارند و باعث کاهش طول عمر آن می شوند.

خرابی یا سفتی یاتاقان ها

اگر یاتاقان های الکتروموتور یا دستگاه متصل به آن دچار خرابی یا خشکی شده باشند، چرخش روان پولی ها مختل می شود. در این حالت، تسمه باید نیروی بیشتری برای به حرکت درآوردن سیستم صرف کند و این موضوع باعث افزایش اصطکاک و داغ شدن تسمه می شود. گاهی مشکل اصلی تسمه نیست، بلکه مقاومت اضافی ناشی از یاتاقان معیوب است.

دور کاری نامناسب و نوسان سرعت

تغییرات ناگهانی سرعت یا کارکرد الکتروموتور در دورهایی خارج از محدوده استاندارد، فشار زیادی به تسمه وارد می کند. این نوسانات باعث کشیده شدن و رها شدن مداوم تسمه شده و گرمای قابل توجهی تولید می کند. داغ شدن تسمه الکتروموتور در چنین شرایطی معمولاً همراه با لرزش و صدای غیرعادی است.

شرایط محیطی نامطلوب

دمای بالای محیط، تهویه نامناسب و قرار گرفتن تسمه در فضای بسته و بدون گردش هوا، می تواند روند خنک کاری طبیعی تسمه را مختل کند. در این شرایط حتی یک تسمه سالم نیز ممکن است بیش از حد گرم شود. ترکیب گرمای محیط با عوامل مکانیکی، یکی از دلایل پنهان ولی مهم داغ شدن تسمه الکتروموتور به شمار می رود.

نشانه های داغ شدن تسمه الکتروموتور

داغ شدن تسمه الکتروموتور معمولاً به صورت ناگهانی اتفاق نمی افتد و قبل از بروز خرابی جدی، نشانه ها و علائمی را از خود نشان می دهد که با کمی دقت می توان آن ها را تشخیص داد. توجه به این نشانه ها باعث می شود پیش از آسیب دیدن تسمه، پولی ها یا حتی خود الکتروموتور، اقدامات لازم انجام شود و از توقف ناگهانی دستگاه و هزینه های اضافی جلوگیری گردد. در ادامه، مهم ترین نشانه های داغ شدن تسمه الکتروموتور را به صورت کامل بررسی می کنیم.

بوی لاستیک سوخته یا بوی غیرعادی

یکی از واضح ترین نشانه های داغ شدن تسمه الکتروموتور، استشمام بوی لاستیک سوخته در اطراف دستگاه است. زمانی که دمای تسمه بیش از حد بالا می رود، مواد لاستیکی یا پلیمری آن شروع به تجزیه سطحی می کنند و بوی خاصی در فضا پخش می شود. این بو معمولاً در ابتدای کارکرد دستگاه یا پس از چند دقیقه فعالیت مداوم شدیدتر احساس می شود و یک هشدار جدی برای بررسی فوری سیستم است.

تغییر رنگ و براق شدن سطح تسمه

وقتی تسمه بیش از حد گرم می شود، سطح آن حالت براق و صیقلی پیدا می کند یا حتی تغییر رنگ می دهد. این براق شدگی نشانه ذوب جزئی سطح تسمه بر اثر اصطکاک زیاد است که باعث کاهش چسبندگی تسمه به پولی می شود. ادامه این وضعیت نه تنها داغ شدن تسمه الکتروموتور را تشدید می کند، بلکه احتمال لغزش و پارگی تسمه را نیز افزایش می دهد.

لغزش محسوس تسمه روی پولی ها

لغزش یکی از نشانه های مستقیم افزایش دمای تسمه است. زمانی که تسمه داغ می شود، خاصیت اصطکاکی خود را از دست می دهد و به راحتی روی پولی سر می خورد. این لغزش معمولاً با کاهش قدرت انتقال نیرو همراه است و باعث می شود دستگاه به درستی کار نکند یا توان خروجی آن افت کند.

صدای غیر عادی حین کارکرد

داغ شدن تسمه الکتروموتور اغلب با ایجاد صداهای غیر معمول مانند سوت کشیدن، جیغ کوتاه یا صدای ساییدگی همراه است. این صداها به دلیل اصطکاک زیاد یا لغزش تسمه روی پولی ها ایجاد می شوند و معمولاً در زمان استارت یا هنگام افزایش بار دستگاه بیشتر شنیده می شوند. شنیدن چنین صداهایی نشانه ای جدی از وجود مشکل حرارتی در تسمه است.

ترک خوردگی و پوسته پوسته شدن تسمه

حرارت بیش از حد باعث خشک شدن و از بین رفتن انعطاف پذیری تسمه می شود. در این حالت، سطح تسمه شروع به ترک خوردن یا پوسته پوسته شدن می کند. این نشانه معمولاً در تسمه هایی دیده می شود که مدت زیادی تحت دمای بالا کار کرده اند و بیانگر نزدیک بودن زمان تعویض تسمه است.

افزایش لرزش مجموعه الکتروموتور

زمانی که تسمه داغ و دچار لغزش یا تغییر شکل می شود، تعادل حرکتی سیستم به هم می خورد. این موضوع باعث افزایش لرزش در الکتروموتور و دستگاه متصل به آن می گردد. لرزش بیش از حد علاوه بر تسمه، به یاتاقان ها و شافت نیز آسیب می زند و معمولاً یکی از نشانه های همراه داغ شدن تسمه الکتروموتور است.

کاهش راندمان و افت عملکرد دستگاه

داغ شدن تسمه باعث می شود انتقال نیرو به درستی انجام نشود. در نتیجه، دستگاه با وجود روشن بودن الکتروموتور، عملکرد ضعیف تری از حد انتظار دارد. کاهش سرعت، افت توان یا ناتوانی در تحمل بارهای معمول از نشانه هایی هستند که می توانند به افزایش دمای تسمه مرتبط باشند.

روش های جلوگیری از داغ شدن تسمه الکتروموتور

برای جلوگیری از داغ شدن تسمه الکتروموتور باید مجموعه ای از اقدامات فنی و نگهداری به صورت هم زمان انجام شود؛ تنظیم صحیح کشش تسمه طبق استاندارد سازنده، هم راستا بودن دقیق پولی ها، انتخاب تسمه با کیفیت و متناسب با توان و دور الکتروموتور، بررسی و تعویض به موقع تسمه های فرسوده، تمیز نگه داشتن تسمه و پولی ها از روغن، گریس و آلودگی، اطمینان از سلامت یاتاقان ها، جلوگیری از اعمال بار بیش از حد به موتور، استفاده از پولی با قطر مناسب و فراهم کردن تهویه و گردش هوای کافی در محل نصب، همگی نقش مهمی در کاهش اصطکاک، انتقال صحیح نیرو و جلوگیری از افزایش دمای تسمه دارند و باعث افزایش عمر تسمه و پایداری عملکرد الکتروموتور می شوند.